Negatief reisadvies:
Haïti.
Het
ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag geeft met een onbepaalde
regelmaat een zogenaamd negatief reisadvies af voor bepaalde landen en of
gebieden. Het betreft dan veelal landen die in staat van oorlog zijn of die
geteisterd worden door terroristische activiteiten of andere gevaren. In een
dergelijk geval is uw reisverzekering dan ook niet meer dekkend. Eigenlijk
zouden de reisbureaus zelf ook eens wat meer aan introspectie moeten doen. Het
is soms te gek voor woorden waar men mensen naar toe laat gaan onder het mom
van strand, zon, zee en wellicht ook nog eens cultuur. In een volgende serie
wil ik u graag attenderen op feiten, gebruiken en zaken die u in de door mij
besproken landen absoluut tegen zal of kunnen komen.
Presidentieel
Paleis – Port au Prince
Meestal
betreft het dan zaken waar u eigenlijk liever niet mee geconfronteerd zal
willen worden en dan blijken dat ook nog eens zaken te zijn die de reisbureaus
of organisaties verzwijgen, of toch in ieder geval bagatelliseren. Zo las ik
onlangs in een folder de wervende zin: “Haïti, Parel van de Caribische zee.”
Laat ik nou toevallig die ‘parel’ ook eens bezocht hebben. Niet dat ik op
‘pareljacht’ was, overigens heb ik er ook niet één gevonden. Haïti is een land
wat het westelijke deel vormt van het grote eiland Hispaniola. Het oostelijke
gedeelte van dit eiland staat bekend als de Dominicaanse republiek. Haïti is in
1804 als eerste staat van de Caribische Zee onafhankelijk geworden van Spanje.
Met een gerust geweten kan en durf ik te zeggen dat dit land sinds zijn
onafhankelijkheid door slechts één woord getypeerd mag worden: “CHAOS.” en dat
dan in hoofdletters! Het land is een beetje kleiner dan Nederland (27.750
vierkante kilometers in oppervlakte) en telt (2005) bijna 8½ miljoen inwoners.
Het land is zondermeer recordhouder en dat dan wat betreft diepterecords ten
aanzien van alles wat slecht, erg of triest is.
Sowieso
mag men Haïti rekenen tot het allerarmste land van het Amerikaanse continent.
Dat met een gemiddeld inkomen van nog geen: 375 euro per hoofd van de
bevolking. Nee, niet per maand, maar per jaar! Stel, u loopt daar rond als
toerist, dus u bent rijk! Wat zeg ik? U bent extreem rijk. Althans in de ogen
van de gemiddelde Haïtiaan. Daar welhaast elke Haïtiaan op de een of andere
manier bewapend is, zeker na de revolte van 2004, loopt uw portemonnee niet
alleen groot gevaar om leeggeroofd te worden, maar uw leven is ook niet al teveel
waard. Zeker geldt dat als u het waagt om buiten de gebaande, nou gebaande,
daarover straks wat meer, wegen te gaan. De hoofdstad Port au Prince is
eigenlijk de enige plaats die nog een beetje waard is bezocht te worden en waar
men zich ook nog redelijkerwijs kan bewegen.
Gonaïves
Om
terug te komen over de begaande wegen. De enige fatsoenlijke weg waar onlangs
nog een zware binnenlandse strijd over geweest is, is de weg van het vliegveld
naar de stad. Heden ten dage kan men die berijden zonder al te groot gevaar, op
een nierverzakking of ander ongerief na. Echter de andere plaatsen van enige
betekenis en met meer dan bijvoorbeeld 500.000 inwoners, zoals Cap-Haïtien, de
noordelijk gelegen havenstad. Of Port-de-Paix, ook aan kust gelegen in het noorden.
Gonaïves aan de westkust, alsmede de drie grotere plaatsen op het zuidelijke
schiereiland gelegen, zoals Jacmel, Jérémie en Cayes en de in het binnenland
gelegen plaats Hinche, zijn uiteraard wel te bereiken, maar u kunt zich er geen
voorstelling van maken hoeveel moeite en gevaar u zich er voor dient te
getroosten, aldaar te geraken. Laat staan dat u er accommodatie kunt vinden,
die ook maar enigszins basaal genoemd mag worden. Dit terwijl de afstanden in
kilometers nou niet bepaald extreem genoemd kunnen worden. Dat is ook bijna
onmogelijk nietwaar, gezien de grootte van het land? De bewoners van dit
overigens bergachtige maar tropisch vochtige land, zijn bijna allemaal van
Afrikaanse oorsprong en vreemd genoeg is de officiële taal Frans en geen Spaans
(de taal van de vroegere heersers). Ook het Frans-Creools is als officiële taal
erkend.
Een
ander aspect wat velen vergeten is dat in dergelijke landen niet zoiets bestaat
als een ‘keuringsdienst van waren.’ Toeristen worden dan ook zonder enige gewetenswroeging
door reisorganisaties overgeleverd aan de ‘kook en brouwkunsten’ van lieden die
thuis de ‘Voodoo’ bedrijven en in de meest erbarmelijke omstandigheden wonen.
Ooit ben ik eens, hetzij per ongeluk, in een keuken beland van een zogenaamd internationaal
hotel. Wat mijn ogen toen te zien kregen was meer dan genoeg om mij de
resterende drie dagen van mijn verblijf te beperken tot het zogenaamde
‘apendieet.’ Vers fruit, zoals bananen en ananassen en verder schafte ik mij
etenswaren aan die wel héél goed verpakt zaten en direct voor consumptie
geschikt waren. Uiteraard duur, omdat het importproducten betrof. Mijn eerder
opgelopen diarree was, door het per ongeluk binnenlopen van die keuken, of wat
er voor door moest gaan, dan ook gelijk volledig verklaarbaar.
Carnaval in
Jacmel
Wat
men ook nimmer in folders of reisbrochures zal aantreffen, is het feit dat je
als argeloze toerist de godganselijke dag wordt lastig gevallen door bedelaars,
vendeurs (verkopers) van allerhande ‘ongeregeld’ en lieden die op nog minder
fraaie dingen uitzijn. Het fenomeen prostitutie, wat je overigens overal in de
wereld in min of meerdere mate tegen zult komen, lijkt in Haïti wel gemeengoed
te zijn. Ongeacht of je man, vrouw, oud of jong, mooi of lelijk, ziek, zwak of
misselijk bent. Een blanke moet zin hebben in sex, in welke vorm dan maar ook
en dat op elk ogenblik van de dag of de nacht. Ja, de nacht, dat is ook een
zaak waarvan de wervende reisfolders niets weten te vertellen. Pas als je er
eenmaal bent dan word je geconfronteerd met berichten in hotels, dat het
advisabel is om na zonsondergang maar beter niet alleen de stad in te gaan,
laat staan je buiten de stad te begeven. Maar verdorie, de zon gaat daar al om
een uur of zes onder. Zelf opgelegd huisarrest dus en dat noemen ze dan
vakantie!
Politie,
ook zo’n apart geval. De meest corrupte lieden hebben een baan weten te kopen
bij de politie en om daar dan weer promotie te kunnen maken, moet je je wel erg
onderscheiden, ten aanzien van je corrupte collega’s, om met nóg meer corruptie
een of meerdere strepen te bemachtigen. Dat is dan óók niet de plaats om je tot
hen te wenden in tijd van nood. Ze zien je overigens graag komen, maar dat om
andere redenen. Het moet gezegd worden dat in de jaren zestig en zeventig van
de vorige eeuw, de toeristenbranche in Haïti stukken beter ontwikkeld was, dan
nu het geval is. Aan de andere kant moet je dan constateren dat dit de jaren
waren van de nietsontziende en door en door corrupte dictator Papa Doc.
(voormalig president F. Duvalier). Een van de meest geliefde trucs om toeristen
van overtollige Gourdes (geld) of Dollars te ontdoen is ze een bedwelmend
drankje te drinken te geven. Dan gaat het beroven daarna wat gemakkelijker en
hoef je niet op al teveel tegenstand te rekenen. Of het moest zijn van
omstanders, of toevallig voorbijlopende politieagenten, die ook hun deel zouden
willen hebben van de buit.
Straatbeeld
in Hinche
Buiten
de acht grote steden, waaronder de hoofdstad met ruim een miljoen inwoners, is
het eens zo paradijselijke platteland op een paar kleine stadjes na, eigenlijk
leeg. Nog maar ruim 3% van de bodem is bedekt met bos. Dat was ooit eens bijna
90%! De natuur was adembenemend, maar nu word je de adem soms letterlijk
benomen en dat niet door slangen of ander ongerief, maar door lieden met minder
goede bedoelingen. Qua verkeer zult u echter weinig hinder ondervinden. Slechts
vier op de 1.000 Haïtinanen mogen zich eigenaar noemen van een auto en
telefoons zijn ook al erg zeldzaam. Volgens de cijfers van 2005 had slechts 10
promille, ja, promille van de bevolking beschikking over een telefoon. Dan moet
de centrale het natuurlijk wel doen. Ondanks de paar mooie plekjes die er ook
zijn en die dan ook allemaal op die ene folder staan, wordt het land en de stad
het beste getypeerd als één grote verzameling van slumps, armoede en uitgeputte
grond, af en toe afgewisseld met ineens een luxueuze villa mét veel, heel veel
bewaking die in Hollywood of iets dergelijks niet zou misstaan. Mocht u er toch
heen willen gaan. Uw goed recht. Regel dan wel uw zaakjes voor uw eventuele
nabestaanden, zij zullen u ongetwijfeld dankbaar zijn!
Silvia
Videler.
November
2006