Foto’s-Elshout
Elshout
(Foto:
27 september 2013)
Elshout is een plaats in
de gemeente Heusden (Noord-Brabant), bestaande uit lintbebouwing, met
zo’n 1600 inwoners (anno 2005).
De naam Elshout houdt verband
met de elzenbossen die in deze streek groeien.
Geschiedenis:
De naam Elshout werd al
genoemd in een afschrift van een document uit 722, waarin de naam Elisholz voorkomt.
In 1316 sprak men van Elishoute en in 1339 van Elshout.
Het wordt beschouwd als
één van de oudste parochies van het huidige Noord-Brabant:
De eerste kerk zou in 696
zijn gesticht door de heilige Suïtbertus en wel
te Oud-Heusden
Elshout maakt deel uit van
het Land van Heusden.
Tot 1789 behoorde Elshout
bij het Graafschap Holland, later het Gewest Holland geheten.
Het zuidelijk gelegen
Drunen hoorde echter bij Brabant.
De huidige Scheidingstraat
is nog vernoemd naar de Schey, Scheiding, Scheet of Scheysloot, die de voormalige grens tussen de beide
gebieden markeerde.
In 1789 werd de
gebiedsgrens verlegd naar de Maas.
De Sint-Elisabethsvloed van 1421 heeft veel leed veroorzaakt.
Hierna heeft men ten
westen van Elshout de Zeedijk aangelegd die het land moest beschermen tegen het
Maaswater van de Baardwijkse Overlaat.
Deze naam is afkomstig van
“Zeggedijk.”
De Elshoutse
Wielen langs deze dijk getuigen nog steeds van de vele overstromingen die in de
loop der eeuwen hebben plaatsgevonden
en afgeschermd van de Baardwijkse Overlaat.
De Zeedijk loopt van
Doeveren tot aan Drunen en sluit aan op de “Heidijk”
die zuidelijk van het gebied loopt en bescherming bood tegen de Beerse Maas.
Nieuwe rampen vonden
plaats door oorlogsgeweld tijdens de Tachtigjarige Oorlog: In 1579 werd de kerk
van Oud-Heusden door de Geuzen platgebrand.
Deze was tevens
parochiekerk voor de bewoners van Elshout.
Aan herbouw viel in deze
onrustige tijden niet te denken.
Er bestond echter een
kapel bij de Gorseweide, gewijd aan de Wonderbare
Moeder, die na de verwoesting
van de Oud-Heusdense kerk gebruikt werd als parochiekerk.
In 1609 werd ze door de
Hervormden in beslag genomen.
In 1687 kon echter een
schuurkerk in gebruik worden genomen.
In 1817 werd deze kerk
ernstig beschadigd door een storm.
In 1878 werd een nieuwe
kerk gebouwd.
De schuurkerk werd toen gesloopt.
De bouwvallige Mariakapel,
die aan de katholieken was teruggegeven, werd reeds in 1829 gesloopt.
De pastoor beweerde een
steen in het puin te hebben gevonden die uit de 12e eeuw stamde.
Op 31 januari 1809 vond
een dijkdoorbraak plaats.
Hierbij werd veel schade
aangericht maar vielen geen slachtoffers.
Koning Lodewijk Napoleon
bracht hierop, op 24 april 1809, een bezoek aan Elshout.
In 1817 kreeg Elshout een
gemeentewapen.
In 1900 telde het dorp
ongeveer 800 inwoners.
Ondertussen was in 1887
een station aan de toen gebouwde Langstraatspoorlijn geopend, dat enige jaren
later Station Drunen-Heusden zou gaan heten.
Ook was hier een
stopplaats die als Station Elshout van 1889 - 1918 dienst deed.
Ook de tramlijn van Drunen
naar Heusden liep sinds 1896 door Elshout over de Wolfshoek
naar en over de Heusdenseweg.
In 1950 werd het
personenvervoer en in 1972 ook het goederenvervoer over de spoorlijn gestaakt.
Het station was al in 1967
gesloopt bij de aanleg van de provinciale weg N267 en de Maasroute.
Van 1921-1969 was in
Elshout een veiling voor tuinbouwproducten gevestigd.
Ook deze werden met de
goederenspoorlijn aan- en afgevoerd.
Bij de gevechten in het
kader van de bevrijding, in oktober 1944 is er nogal wat schade in het dorp
aangericht.
In Elshout hebben twee
windmolens gestaan.
De ene was De Vooruitgang
te Wolfshoek.
Deze is gebouwd in 1847 en
werd gesloopt in 1951.
De andere, met Van
Sluisveld als eigenaar, stond nabij de kerk in de Kerkstraat.
Tot aan 1935 vormde Elshout
samen met Oudheusden een zelfstandige gemeente.
Sinds 1935 maakte Elshout
deel uit van de gemeente Drunen, bestaande uit de plaatsen Drunen, Elshout, Giersbergen
en de oude boerderijen Fellenoord en De Pestert.
Per 1997 werd deze
gemeente samengevoegd met de voormalige gemeenten Vlijmen en Heusden tot de
nieuwe fusiegemeente Heusden.
Veeteelt (met later onder
meer een K.I.-station), landbouw en tuinbouw vormden belangrijke
bestaansbronnen in Elshout.
Kloosters:
Het klooster Mariëndonk was een Cisterciënser
priorij die bestaan heeft van 1439-1562.
In Elshout was van 1858
tot 1948 de Broeders van de Heilige Norbertus van Elshout gevestigd.
Het gebouw was gelegen
tegenover de RK Kerk.
De goedkeuring van de Constitutiën en Regelen door de bisschop kwam op 21
november 1883.
Die Congregatie werd
gesticht door pastoor Quirinus van den Bogaert op 1
april 1858.
Het gebouw werd in de
Tweede Wereldoorlog gebruikt zowel voor onderdak van geallieerden alsook voor
de Duitsers.
Van 23 september tot 20
oktober 1944 zaten daar de toekomstige bevrijders veilig, hoewel er intussen
een groep Duitsers mede werd ingekwartierd:
de keuken was
gemeenschappelijk.
Interessant is de
beschrijving van de situatie, waarin broeder-kok werd gewikkeld: hij liet de
Duitsers aardappelen schillen voor de Engelsen en Amerikanen.
Van 1948 tot 1950 was het
klooster in gebruik door de Broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.
Na 1950 werd het benut
voor het onderbrengen van repatrianten uit Indonesië (zie Nederland helpt
Indië).
In latere jaren is dit
gebouw afgebroken en is het terrein gebruikt voor nieuwbouw van woningen.
Elshout bezat ook een
klooster van de Liefdezusters van de Heilige Carolus Borromeus.
Dit heeft, onder de naam Mariastichting, bestaan van 1920 tot circa 1980.
In dat gebouw waren zowel
de kleuterschool als de katholieke Meisjesschool ondergebracht.
Na het vertrek van de
zusters hebben vanaf 1990 de Arme Clarissen uit de Verenigde Staten er gewoond.
In 1993 trokken deze naar
het Clarissenklooster Eindhoven.
Het kloostergebouw uit
1919 is gelegen op korte afstand van de kerk en aan dezelfde zijde van de
Kerkstraat en is in gebruik geweest bij een meubelhandelaar.
In 2009-2010 werd het
verbouwd tot woonhuis, waartoe het weer in de staat van 1919 werd gebracht.
Bezienswaardigheden:
De Sint-Jan-Evangelistkerk
is een neogotische kerk uit 1878.
Kapel van de Wonderbare
Moeder, aan de Kapelstraat op de Gorseweide. Deze
dateert van 1966.
Voorgangers waren een
kapel uit 1898, die weer een opvolger was van de in 1829 gesloopte,
middeleeuwse kapel.
Boerderij In Den GeKroonden Hoed, aan de Heusdenseweg
17.
Dit is een 18e-eeuwse
L-vormige boerderij met rieten dak, die geklasseerd is als rijksmonument.
Natuur en landschap:
Aan de oostelijke zijde
wordt Elshout begrensd door de Dekker, een moerasachtig terrein met veel
wilgengroei
die eertijds was bestemd
voor de mandenindustrie van Haarsteeg.
Door dit gebied loopt
tegenwoordig de Maasroute.
Ook de buurtschap ‘t
Haike nabij Wolfshoek werd
opgeofferd voor de aanleg van de weg
en in 1967 kwam deze
gereed nadat alle bewoners - na jaren van verzet - waren vertrokken.
In het westen vindt men de
Zeedijk met de Elshoutse Wielen die samen met de
Hooibroeken een natuurgebied vormen.
Hier ligt ook eendenkooi
Ter Kwak. Ten oosten hiervan ligt het voormalig griendgebied Pax.
Vanuit Elshout is een
wandeling uitgezet van 24 km die onder meer langs de Wielen loopt.
(Wikipedia).
Mariendonkstraat 34
Mariendonkstraat
(Foto:
23 september 2013)
Mariendonkstraat 12
(Foto:
23 september 2013)
A.
Rombouts Molenaar – Wolfshoek 73
(Foto:
23 september 2013)
Wolfshoek 75
(Foto:
23 september 2013)
Heusdenseweg 10
(Foto:
23 september 2013)
Heusdenseweg 15
(Foto:
23 september 2013)
Café
“In Den Gekroonden Hoed” (1) – Heusdenseweg 17
Pand
is van 1744
(Foto:
23 september 2013)
http://www.gekroondenhoed.nl/over-ons/
Heusdenseweg 23
(Foto:
23 september 2013)
Schnitzelrestaurant
Het Oude Tramstation – Heusdenseweg 16
(Foto:
23 september 2013)
Heusdenseweg
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
78
(Foto:
23 september 2013)
Café
“In Den Gekroonden Hoed” (2) – Heusdenseweg 17
(Foto:
23 september 2013)
http://www.gekroondenhoed.nl/geschiedenis
Kerkstraat
77 (1)
(Foto:
23 september 2013)
Klerks
Assurantiën – Kerkstraat 74
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
75
(Foto:
23 september 2013)
Rabobank
– Kerkstraat 71
(Foto:
23 september 2013)
Schanswijk
7
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
77 (2)
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
58
(Foto:
23 september 2013)
Restaurant
De Karrewiel – Kerkstraat 48
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
(1)
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
(2)
(Foto:
23 september 2013)
Voormalige
burgemeesterswoning - Kerkstraat 42
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
41
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
36
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
30 en 32
(Foto:
23 september 2013)
Mariastichting
(1) – Kerkstraat 27
(Foto:
23 september 2013)
http://reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_27_-_Mariastichting
Kerkstraat
33
(Foto:
23 september 2013)
Mariastichting
(2) – Kerkstraat 27
(Foto:
23 september 2013)
http://reliwiki.nl/index.php/Elshout,_Kerkstraat_27_-_Kapel_Mariastichting
Mariastichting
(3) – Kerkstraat 27
(Foto:
23 september 2013)
http://reliwiki.nl/index.php/Elshout,_Kerkstraat_27_-_Kapel_Mariastichting
Kerkstraat
23
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
24
(Foto:
23 september 2013)
Sint-Jan
Evangelistkerk – Kerkstraat 39
(Foto:
23 september 2013)
http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kerkstraat_39_-_Johannes_Evangelist
Verenigingsgebouwtje
naast de kerk – Kerkstraat
(Foto:
23 september 2013)
Boerderij
/ woning naast de kerk – Kerkstraat
(Foto: 23 september 2013)
Kerkstraat
28
(Foto:
23 september 2013)
Gemeenschapshuis
’t Rad – Kerkstraat 39
(Foto:
23 september 2013)
Ingang
Sint-Jan Evangelistkerk
(Foto:
23 september 2013)
Kerkstraat
2
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
3
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
8
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
10
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
15
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
14
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
17
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
30
(Foto:
23 september 2013)
Kapel
Wonderbare Moeder (1) – Kapelstraat 43A
(Foto:
23 september 2013)
http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Elshout,_Kapelstraat_43a_-_Wonderbare_Moeder
Kapel
Wonderbare Moeder (2) – Kapelstraat 43A
(Foto:
23 september 2013)
http://www.reliwiki.nl/index.php/Elshout,_Kapelstraat_43a_-_Kapel_Wonderbare_Moeder
Gorseweide
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
38
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
42
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
56
(Foto:
23 september 2013)
Van
Delft Elshout B.V. – Groothandel in grondstoffen – Kapelstraat 56B
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
58
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
62
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
64
(Foto:
23 september 2013)
Kapelstraat
63
(Foto:
23 september 2013)
De
Schaal – Zeedijk
(Foto:
23 september 2013)
http://www.panoramio.com/photo/61309791
Zicht
in de Kapelstraat
(Foto:
23 september 2013)
Voormalig veerhuis - Naulandseweg
52 (1)
Gebouwd
in de 18e eeuw.
(Foto:
27 september 2013)
Dit pand is op 16 juni 2017 door brand verwoest
Voormalig
veerhuis - Naulandseweg 52 (2)
Gebouwd
in de 18e eeuw.
(Foto: 27 september 2013)
Dit pand is op 16 juni 2017 door brand verwoest
Zeggelaarsche Wetering
(Foto:
23 september 2013)
Koningsvliet
(Foto:
23 september 2013)
Provincialeweg
De Tol (N267)
(Foto:
23 september 2013)
Elshout
(Foto:
3 oktober 2014)
Scheidingstraat
36
Scheidingstraat
20
(Foto:
3 oktober 2014)
Een
van de wielen langs de Zeedijk
(Foto:
21 september 2016)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Elshoutse_Wielen
Zeedijk
(richting Elshout)
(Foto:
21 september 2016)
Zeedijk
(richting Doeveren)
(Foto:
21 september 2016)
http://rijksmonumenten.nl/monumenten/zeedijk/elshout/
Wiel,
hoek: Zeedijk / Kapelstraat
(Foto:
26 september 2016)
Kruispunt:
Kapelstraat / Kampgraafweg / Zeedijk
(Foto:
26 september 2016)
Mijn indruk van Elshout:
Elshout was het laatste dorp welke ik deze dag bezocht. Ik was hier nog nooit
eerder geweest en dacht in eerste instantie met het maken van enkele
foto’s het wel voor elkaar te hebben. Toch duurde het nog wel twee uur
voor ik de nodige foto’s had en de teller stond toen al op 60. Ik vind
het een heel mooi dorp met veel fraaie huizen. Vooral de Kerkstraat en de
Kapelstraat zijn juweeltjes van straten met zowel links als rechts ’n
flink aantal grote woonboerderijen met prachtige oude gevels. Het zijn een van
de mooiste straten die ik tot op dit moment ben tegengekomen. Bij het bestuderen
van gegevens over Elshout zag ik dat de onlangs overleden bisschop Tiny Muskens hier vandaan komt. Als Bredanaar
zijnde vind ik dit zeker vermeldenswaardig. Een zeer opvallend object vind ik
het café In Den Gekroonden Hoed. Een echt
historisch pand, waar zelfs Koning Lodewijk Napoleon ’n keer heeft
overnacht. Heel bijzonder. Elshout ligt toch nog wel enigszins afgezonderd van
het veel grotere Drunen (welke ik inmiddels ook al heb bezocht voor het maken
van foto’s) en tussen deze twee plaatsen door loopt de Maasroute (A59).
In Elshout is maar weinig te merken van de geluidshinder van deze weg. En dat
lijkt mij maar goed ook. (Kees Wittenbols - 23 september 2013).
http://nl.wikipedia.org/wiki/Tiny_Muskens
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lodewijk_Napoleon_Bonaparte
Foto’s:
Kees Wittenbols ©
23
september 2013
Ga naar foto’s van dorpen rond
Breda