Foto’s-Willemsdorp
Willemsdorp
(Foto: 25 februari 2010)
Willemsdorp is een buurtschap in de gemeente
Dordrecht, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het ligt op de zuidoostelijke
punt van het Eiland van Dordrecht en het bestaat slechts uit een café,
een paar huizen en een camping. Willemsdorp heeft net als Tweede Tol zijn
ontstaan aan de aanleg van de Rijksstraatweg te danken. Deze weg van Dordrecht
naar het Hollands Diep hield hier op en men richtte hier in 1822 een veerpont
naar Moerdijk in. Hier kwam voor de wachtenden een uitspanning, waaromheen een
kleine nederzetting groeide. Men noemde deze naar koning Willem I (hoewel
Napoleon ooit opdracht tot aanleg van de weg gegeven had).
Bij de opening
van de A16 met bijbehorende verkeersbrug in 1938 werd het veer opgeheven. Enige
jaren eerder was de spoorweghalte bij de brug al afgeschaft. Het rivierstrand
bij het gehucht werd echter door veel Dordtenaren nog voor recreatie gebruikt.
In 1963 kreeg de recreatiefunctie een nieuwe impuls toen er een camping,
genaamd Bruggehof, werd aangelegd.
In de
mobilisatietijd tussen augustus 1939 en mei 1940 had Willemsdorp een
aanzienlijk Nederlands garnizoen dat zowel in bestaande gebouwen als in een
barakkenkamp onderdak vond. Het garnizoen had tot taak de zware kazematten bij
de Moerdijkbruggen te bemannen, het landhoofd en de zuidwest oever van het
Hollands Diep te verdedigen alsmede het scheepvaartverkeer richting Kil te
controleren. Op 10 mei 1940 - nadat enige bommen op Willemsdorp waren gevallen
- landde een tweetal Duitse parachutisten compagnieën in de polders ten
noordoosten van Willemsdorp. Jacob Keller kijkt ernaar
vanuit Wieldrecht en beschrijft het volgende in zijn dagboek:
“Wij gingen allen naar buiten en zagen een schouwspel om nooit te
vergeten. ‘t Leek of er wel honderd vliegtuigen in ‘t zuiden aan de
lucht waren en daar zagen we de witte valschermen, door de ochtendzon beschenen
gelijk groote paddestoelen naar
beneden komen.” De parachutisten, in getal meer dan de helft zwakker dan
de Nederlandse verdedigers, versloegen in enkele uren tijd het gehele
Nederlandse garnizoen. Dat garnizoen was dan ook ingesteld op een verdediging
vanuit de waterzijde. Tegenover een vijand die in de rug landde bleek het zeer
kwetsbaar. Nadien werden Nederlandse krijgsgevangenen in het barakkenkamp
opgesloten en door de Duitsers bewaakt. Doordat Willemsdorp regelmatig onder
Nederlands artillerievuur uit de Hoekse Waard kwam te liggen, vielen er meer
slachtoffers onder Nederlandse krijgsgevangenen dan hun Duitse bewakers. In het
dorp werden talloze huizen vernield of zwaar beschadigd.
(Tekst:
Wikipedia)
Het dubbelfietspad van de Moerdijkbrug
https://nl.wikipedia.org/wiki/Moerdijkbruggen
Tot de jaren zestig / zeventig lag aan de andere
kant ook een fietspad, en om op de Rijksstraatweg te komen werd je net over de
brug naar een tunneltje geleid,
die
onder de A16 doorliep (daar heb ik nog regelmatig gebruik van gemaakt,
tegenwoordig is er een viaduct).
(Foto: 25 februari 2010)
Idem
En tevens zicht op Recreatiecentrum Bruggehof B.V.
(Foto: 25 februari 2010)
Voormalige
politiekazerne - Rijksstraatweg 195 - Willemsdorp
https://politiekazernewillemsdorp.wordpress.com/
Gebouwd in 1934
(Foto: 25 januari 2010)
Voorheen: Café De Sloep
– Rijksstraatweg 160
Tegenwoordig: Café Bij Daan
https://www.facebook.com/pages/Bij-Daan/274071583272723
(Foto: 25 januari 2010)
Voormalige
politiekazerne (2) - Rijksstraatweg 195 - Willemsdorp
https://politiekazernewillemsdorp.wordpress.com/
Gebouwd in 1934
Voorheen: Café De Sloep – Rijksstraatweg 160
Tegenwoordig: Café Bij Daan
https://www.facebook.com/pages/Bij-Daan/274071583272723
(Foto: 5 juni 2015)
Zicht in de
Rijksstraatweg (Richting jachthaven)
(Foto: 25
januari 2010)
Idem
(Foto: 5 juni
2015)
Zicht
in de Rijksstraatweg – nabij het oorlogsmonument
(Foto:
25 januari 2010)
Duitse 622-Bunker Moerdijkbrug – Beerpolderweg – Willemsdorp
https://www.tracesofwar.nl/sights/5691/Duitse-622-Bunker-Moerdijkbrug.htm
(Foto: 25 januari 2010)
Idem
https://www.rd.nl/vandaag/binnenland/oorlog-om-bunkermuseum-dordrecht-1.277793
(Foto: 5 juni 2015)
Bunker aan
het begin van de Polder Oudendijk
https://www.tracesofwar.nl/sights/5642/Groepsschuilplaats-Beerpolderweg.htm
en een
bijenkast naast de bunker
https://nl.wikipedia.org/wiki/Imker
(Foto: 25
januari 2010)
Zicht in de
Polder Oudendijk
(Foto: 25
januari 2010)
Oude
aanhanger aan de Polder Oudendijk
(Foto: 25
januari 2010)
Bouwsels aan de Polder Oudendijk
(Foto: 25 januari 2010)
Polder Oudendijk – halverwege
(Foto: 25 januari 2010)
Bunker aan de Polder Oudendijk
(Foto: 25 januari 2010)
Zicht in de Polder Oudendijk – achteraan
(Foto: 25 januari 2010)
Hoeve aan de Polder Oudendijk – met opslag van allerlei oude
voertuigen
(Foto: 25 januari 2010)
Bunker bezijden de Polder Oudendijk
(Foto: 25 januari 2010)
Oude (vervallen) aanlegsteiger aan het Zuid-Maartensgat
(Foto: 25 januari 2010)
Bunker aan het eind van de Beerpolderweg
(Foto: 25 januari 2010)
Idem
(Foto: 5 juni 2015)
Idem
(Foto: 29 oktober 2010)
Idem, zie de stalen deur
(Foto: 29 oktober 2010)
Schietbunker (Tobruk) naast bunker (zie
hierboven)
(Foto: 25 januari 2010)
Idem
(Foto: 5 juni 2015)
Zicht in de Rijksstraatweg (richting Dordrecht)
(Foto: 25 januari 2010)
Rijksstraatweg 138 – Dordrecht
(Foto: 25 januari 2010)
Rijksstraatweg 126
Gebouwd in 1924
(Foto: 25 januari 2010)
Oorlogsmonument – Rijksstraatweg
(Foto: 25 januari 2010)
Rijksstraatweg 168 en 170 - Willemsdorp
Enkele van de weinig overgebleven woningen na WOII
Gebouwd in 1923
(Foto: 25 januari 2010)
Zicht in de Rijksstraatweg (richting jachthaven)
(Foto: 25 januari 2010)
Bunker halverwege de Rijksstraatweg
(Foto: 29 oktober 2010)
Jachthaven (W.S.V. De Kil) - Rijksstraatweg 355 (helemaal aan het
eind) - Willemsdorp
(Foto: 25 januari 2010)
Bunker langs de jachthaven
(Foto: 29 oktober 2010)
Idem, de ingang
(Foto: 29 oktober 2010)
Zicht op de jachthaven vanuit de bunker
(Foto: 29 oktober 2010)
Zicht op het appartementencomplex bij de jachthaven
(Foto: 29 oktober 2010)
Monument Moerdijkbrug
(Foto: 11 oktober 2010)
https://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=NB41ah
Mijn indruk van Willemsdorp: Een tijdje
geleden ontving ik per mail een foto met daarop 2 Duitse militairen die staan
te praten voor 2 zwaar beschadigde woningen. Een van hun is een motorordonnans.
Op de foto staat ook een soortement van kar, die veel weg heeft van een
kermiswagen. De fotograaf wist te vertellen dat de foto omstreeks mei 1940 was
genomen en zeer waarschijnlijk in Willemsdorp gemaakt. Hij vroeg me of ik deze
situatie thuis kon brengen. Maar helaas, de foto zegt me helemaal niets. Met deze
foto ging ik op 25 februari 2010 richting Willemsdorp. In de jaren vijftig en
zestig kwam ik daar met de fiets toch wel met enige regelmaat doorheen. Vanuit
Breda – via de Moerdijkbrug – werd je geleid naar een tunneltje
(onder de A16 door) en deze gaf dan aansluiting op de lange Rijksstraatweg die
je dan regelrecht voerde naar Dordrecht. Deze weg was toen een klinkerweg, nu
inmiddels asfalt. Het was al wel lang geleden dat ik daar was, maar kon toch
nog wel bepaalde situaties herinneren. Vooral dat prachtige witte gebouw
(voormalige kazerne uit 1938) aan deze Rijksstraatweg nummer 195, welke nu te
koop staat. Aan de andere kant van de A16, net naast het spoor staat ook een
groep huizen. Daar ik tussen 1960 en 2000 zowat dagelijks met de trein voorbij
kwam viel me het altijd op waarom juist hier een aantal huizen bij elkaar
stonden. Ik wist niet dat dit ook nog bij Willemsdorp behoorde. Uiteraard ben
ik daar gaan kijken. Dat weggetje heet Polder Oudendijk en een stukje verder
staan dan een aantal woningen in een groep bijeen. Het ziet er allemaal wat
rommelig uit. Maar dat zag ik altijd al wel vanuit de trein. Het lijkt wel een
verzamelingsplek van allerlei soorten oude voertuigen. Ik hoopte dat die kar
(waar ik dus een foto van heb) daar tussen kon vinden. Jammer, maar helaas.
Maar… misschien staat ie daar wel ergens in een loods. Dat kan ook nog
wel. Doch, vermoedelijk zal deze wel gesloopt zijn.
De bewuste foto
In dit gedeelte van
Willemsdorp kon ik geen vooroorlogse woning ontdekken. Zeer waarschijnlijk is
op die plek alles platgegooid. Wel zijn er vele bunkers terug te vinden. Aan de
andere kant – dus de Rijksstraatweg – staan nog wel diverse vooroorlogse
woningen, waaronder nummer 195 en ook verder richting Dordrecht nog enkelen. De
Rijksstraatweg eindigt bij de jachthaven, waarbij je links een groot aantal
vakantiebungalows hebt staan en rechts heb je dan de Dordtse Kil. Aan
het eind van deze Rijksstraatweg was dan vroeger de pont naar Noord-Brabant.
Ook hier ontdekte ik nog 2 vooroorlogse woningen. De rest is mijns inziens ook
hier volledig platgegooid tijdens de oorlogsjaren. Dus, er was niets te vinden
wat met mijn meegenomen foto te maken heeft.
Rondom die
Moerdijkbrug staan een flink aantal bunkers, waarbij de ene nog groter is dan
de andere. Het lijkt mij verstandig deze te gaan benoemen als monument, want
sommigen staan op instorten. Als u de moeite neemt om de verhalen en verslagen
volgens onderstaande linken te lezen, zult u vast en zeker constateren dat dit
hele gebied onderhavig was aan hevige gevechten. Alleen de bunkers doen daar nu
nog zichtbaar aan herinneren, voor de rest valt er niets meer te ontdekken.
Maar mogelijk liggen er nog veel onontplofte bommen verborgen, verspreid over
het hele gebied.
Aan de andere kant
van de Moerdijkbrug aan de Zwaluwsedijk staat deze
bunker
(Foto:
11 oktober 2010)
Een paar honderd meter
verder op de Zwaluwsedijk staat dit bouwsel
uit WOII.
Voor
info, zie: http://www.cubra.nl/specialebijdragen/verganeglorie/lagezwaluwetankwal.htm.
Aan
weerszijden van de weg staan twee flinke blokken beton en in deze situatie ook
nog zichtbaar betonnen platen op de dijk.
Hier,
op het linker blok is een tekst zichtbaar: 8-11-1944 PL!
(Foto: 11 oktober 2010)
Duits
80 mm. geschut uit WOII, gevonden in 1989 in het griend tussen de 2
Moerdijkbruggen
Nu geplaatst in
het Waterbergingsgebied Schuddebeurs (Lage Zwaluwe)
(Foto: 25
februari 2010)
Rijksstraatweg – Dordrecht / Willemsdorp
Welkom bord (A16)
Welkom
in Provincie Zuid-Holland
Bord
De Biesbosch (A16)
(Foto:
5 juni 2015)
Verlengde
Beerpolderweg (langs de A16)
HSL
Tunnel Dordtse Kil - Gebouw Oost
(Foto:
5 juni 2015)
Rijksstraatweg 110 – Dordrecht
Vroeger: Kerk Vrije Evangelische Gemeente (Lydiakerk) - Rijksstraatweg
101 – Dordrecht
Gebouwd in 1923
https://reliwiki.nl/index.php/Tweede_Tol,_Rijksstraatweg_101_-_Lydia
(Foto: 17 juni 2019)
Oorlogsmonument
– Rijksstraatweg
(Foto: 17 juni 2019)
Zendmast - Rijksstraatweg - Willemsdorp
(Foto: 17 juni 2019)
Duitse 622-Bunker Moerdijkbrug – Beerpolderweg – Willemsdorp
https://www.tracesofwar.nl/sights/5691/Duitse-622-Bunker-Moerdijkbrug.htm
Zicht op de A16 – richting Dordrecht
(Foto: 13 juli 2020)
Het pas aangelegde dubbelfietspad – van Willemsdorp naar Dordrecht
Langs de Rijksstraatweg
(Foto: 13 juli 2020)
Zonnepark langs de Rijksstraatweg
(Foto: 13 juli 2020)
A16 – richting Moerdijkbrug
(Foto: 13 juli 2020)
Bunker aan het eind van de Beerpolderweg
(Foto: 13 juli 2020)
HSL
Tunnel Dordtse Kil - Gebouw Oost
(Foto: 13 juli 2020)
Zicht op de Moerdijk spoorbrug
(Foto: 13 juli 2020)
Het fietspad over de Moerdijkbrug – oostkant
(Foto: 13 juli 2020)
Dagboeken van Jacob en Adriaan Keller:
De strijd rond Moerdijk en Willemsdorp in mei 1940:
http://www.zuidfront-holland1940.nl/
Foto’s:
Kees Wittenbols ©
25
februari 2010
Ga naar foto’s van dorpen rond
Breda